Akustik Emisyon (AE) konusunda uzun yıllardan beri süregelen pratik deneyimlere bağlı olarak aşağıdaki alanlarda referans projelerimiz mevcuttur:
Akustik emisyon test uygulamaları:
150.000 m3’e kadar depolama kapasiteli düz tabanlı tanklar dünya çapında kullanım alanına sahiptir. Bu tanklar dışarıdan ne ulaşılabilir ne de görülebilir. Keşfedilmemiş sızıntılar önemli derecede çevre kirliliğine sebep olduğundan dolayı bu tankların belirli aralıklarla muayene edilmesi zorunludur. Klasik muayene yöntemlerinde görsel iç denetimler için tankların boşaltılması, açılması ve temizlenmesi gerekmektedir.
Bu yöntem zaman açısından uzun süreli olup tankların muayene esnasında kullanımını mümkün kılmamaktadır. Akustik emisyon muayenesinin uygulanması ile tankların dipleri sızıntı ve aktif korozyon açısından incelenebilmektedir. Sızıntıların sadece varlığı değil aynı zamanda pozisyonları da belirlenebilmektedir. Hepsinin üzerinde, elde edilen verilerin güvenilirliği, normal düzeyde muayene ve görsel iç muayeneden elde edilen sonuçların güvenilirliğinden daha yüksektir.
Muayenenin gerçekleştirilmesi için sensörler dış tarafa yerleştirilir ve eğer mümkünse yayılma sinyallerini algılayaniç sensörler tank içine sarkıtılır. Sadece birkaç saat süren ölçüm sırasında tankın en üst seviyesinde tutulması zorunludur. Aktif sızıntı ve/veya korozyondan yayılan akustik sinyaller kaydedilir. Kısa süreli sinyallere ve kısa süreli sinyallerin eşik değer ve/veya çapraz korelasyon geçişleri ile belirlenen varış zamanlarına dayanarak ses kaynağının varlığı ve pozisyonu belirlenebilmektedir.
Muayene yöntemi, 1980 yılında TÜV AUSTRIA tarafından geliştirilmiş ve sürekli olarak ilerletilmiştir. 100 m’ye kadar çapa sahip yüzlerce tanktan fazlası muayene edilmiştir. Pek çok durumda sızıntılar ve diğer hatalar özellikle iki yöntemin (eşik değeri geçme ve çapraz korelasyon) birleştirilmesiyle belirlenebilmiştir.
Yerleştirme ayarı, içinde çeşitli donanımlar (ısıtma) bulunan tanklar için ±D/10 (D=çap), donanımı bulunmayan tanklar için ise ±D/20’dir. Avusturya’da düz tabanlı tanklar için akustik emisyon muayenesi ile sızıntı testi, yetkililer tarafından büyük ölçüde tavsiye edilmektedir.
ALARM – Kaçakların Tespiti ve Kaydı İçin Akustik Akıllı Pigler
Hidrokarbon ürünleri gibi suyu kirleten maddelerin boru ve boru hatlarında taşınımı, çevre için ağır bir risk teşkil eder.
Bu tip borulardaki kaçaklar sadece ürün kaybı ile sınırlı olmayıp çevreye de zarar verir. Bu çeşit borular için alışılagelmiş test yöntemi, akıllı pig kullanımıdır. Genel olarak, akıllı pig sistemleri, korozyon ve boylamasına çatlakları tespit eder ancak kaçak muayenesi için uygun değildir. Bu sebeple yeni sistemlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Akıllı Piglerin Avantajları Akustik emisyon (AE) muayenesi ile kaçakların meydana getirdiği sesler, piezzoelektrik sensörler ile kayıt edilir. Kaynağın kayıt noktasından uzaklaşması ile sesler zayıflar ve kurulu sensörler vasıtasıyla ses kaydı zor, pahalı ve bazen de imkansız bir hal alır. TÜV AUSTRIA, maksimum 600 ile 800 m mesafelerdeki özel alanlarda çapraz korelasyonuiçeren klasik AE yöntemini başarı ile uygulamaktadır. Akıllı pig teknolojisindeki ilave gelişmeler ile sensörlerin boru hattı içinde taşınması, gerçekten umut verici bir alternatif oluşturmaktadır. OMV AG ile işbirliği içinde TÜV AUSTRIA, kaçakların tespit ve kaydı için “ALARM” adı verilen akustik akıllı pig sistemini geliştirmiştir.
|
Şimdiye kadar yüzden fazla boruhattının muayenesini, ALARM sistemi ile başarıyla gerçekleştirdik.
TÜV AUSTRIA standart akustik emisyon işlerinin yanı sıra müşteri kullanımına özel denetim hizmetleri de sunmaktadır. Modern tahribatsız muayene tekniklerinin araştırma ve geliştirme sonucu ilerlemesiyle beraber endüstrideki karmaşık sorular da çözülebilir hale gelmektedir. Muayene tekniklerinin geliştirilmesi endüstriyel partnerler, üniversiteler ve teknik okullar gibi ulusal ve uluslar arası ortaklıklarla, yöntemlerle beraber yürütülmektedir.
Müşteriye Özel Çözümler:
Modern ve Geleneksel Tahribatsız Muayene Yöntemleri:
Araştırma Projeleri:
Akustik emisyon denetimleri durum hakkında nitel çıktılar verir ve bunları en az üç sınıfa ayırır (Kırmızı-Sarı-Yeşil lamba sistemi ile karşılaştırılabilir). Böylelikle öncelikli olarak bakıma alınması gereken noktalar belirlenir ve iş esnasındaki olumsuzluklar zamanında giderilmiş olur. Bu sebeple akustik emisyon testleri güvenli bir iş için hayati öneme sahiptir. Tipik denetim konuları:
Akustik emisyon testi birçok endüstri sektöründe kullanılır hale gelmiştir.
Klasik olarak yapılan muayenelerde ilk ve düzenli muayeneler sırasında bu silindirler su basınç testine tabi tutulur. Basınç yüklemesinden ayrı olarak bu yükleme ayrıca destekleyici ayaklara yükleme yapılması anlamına gelmektedir ki bu durum tankın normal çalışması sırasında asla meydana gelmez. Muayene sırasında bir çatlak oluştuğunda bu çatlak muhtemelen tespit edilemeyecek ve ilerleyen çalışma periyotlarında problemlere yol açacaktır.
Bilinen tek ve güvenli alternatif, akustik emisyon muayenesi (AE) şeklinde gerçekleştirilen basınç testidir.
Basınca bağlı olarak bu muayene normal depolama ortamında gerçekleştirilebilir. Müşteri için avantajı; daha çok güvenlik sağlaması ile pahalı su basınç testinin olmayışıdır.
Diğer pek çok referans projesinden ayrı olarak, Berlin’de bulunan ve 40 m çapındaki, Avrupa’nın en büyük silindirik gaz tankını muayene etmiş olmanın gururunu taşıyoruz.
Pek çok klasik muayene yöntemi ve takip eden yerel seçmeli testler, tesisin çalışmasını durdurması sebebiyle maliyete neden olmaktadır. Bazı durumlarda, bu duraklama ve reaktörün açılması, içerideki katalizörü tahrip eder. “Servis” sırasında gerçekleştirilen gaz basınç testi, muayene maliyetlerini düşürmeye oldukça katkıda bulunur. Bu sebeple, gelecek CEN standardında çoktan belirtilmiş olan bu muayene yöntemi, size daha rekabetçi olmanız konusunda yardımcı olmaktadır.
Kağıt makinelerinde kullanılan kuru silindirler basınç cihazları olup ve bu nedenler düzenli muayenelere (su basınç testi ve iç kısım incelemeleri) tabi tutulmaları gerekmektedir. Bu gereklilik, ekonomik sebepler (duraklama) ve üretim teknolojisi ile ilgili nedenler (silindir kavisinin kaybı ve kabarma) dolayısıyla yerine getirilememektedir.
Tek alternatif, AE ile birlikte hava basınç testidir. Bu, kağıt endüstrisi için maliyette oldukça azalma ve kuru silindirlerin gelecek kullanımları için güvenlik anlamına gelmektedir. 1993’ten beri çalışma güvenliği göz önünde tutularak (basınç ve döner yüklemeler) bu silindirlerin muayenesi, başarılı ve ucuz yolla düzenli olarak TÜV Austria tarafından gerçekleştirilmektedir.
Akustik emisyon testleri üretim sırasında olabileceği gibi (üretim, son kontrol, alım-satım) işleyiş esnasında da (devamlı gözetim) yapılabilen bir denetimdir. Aşağıdaki konular kullanım ömrü boyunca denetlenmesi gerekmektedir:
Akustik Emisyon Testi’nde akreditasyonu bulunan TÜV AUSTRIA, Türkiye içinde 2 donanımlı Akustik Emisyon Test Aracı ile testlerine devam etmektedir.
TÜV AUSTRIA, Akustik Emisyon Testi akreditasyonuna sahiptir.
Akustik Emisyon, gerilme altındaki malzemelerde bir ya da daha çok yerel kaynağın hızla enerji salarak geçici elastik dalgalar ürettiği olaylar ve bu şekilde oluşan geçici elastik dalgalar olarak tanımlanır.
Katı malzemeler belli bir elastikliğe sahiptir; dış kuvvetler altında genleşerek veya sıkışarak elastik deformasyona uğrarlar. Deformasyon ne kadar fazla ise elastik enerjide o kadar fazla olacaktır. Dış kuvvetler ortadan kalktığında ise bir yay gibi geri gelirler. Elastik limit geçilirse kırılma veya çatlama olur. Bu, gevrek malzemelerde hemen, diğer malzemelerde belli bir plastik deformasyon sonrası meydana gelir.
Akustik Emisyon malzemede mikro yapı değişmeleri olduğu zaman, deformasyon enerjisindeki hızlı boşalma sonucu doğan geçici gerilme dalgasıdır. Malzemelerdeki akustik emisyon kaynakları; mikro çatlaklar, çatlak büyümeleri, akma olayı/dislokasyon kayma bantları, ikiz teşekkül etmesi, yapısal martenzitik dönüşümler, inklüzyon kırılmaları, kompozit malzemelerde lifli kırılma ve ayrılmaları, matrix çatlamaları, tabaka tabaka ayrılmalarıdır. Ayrıca oksit tabakasının çatlaması gibi çeşitli yüzey etkileri de aktif AE kaynaklarını oluşturabilmektedir.
Akustik Emisyon Testi’nde metal cürufların kılcal çatlaklarından, yapıdaki sürtünmeden, yağmur gibi havaya bağlı gürültü kaynaklarından ve bunlarla birlikte yapının kendisindeki manipulasyondan kaynaklanan gürültüleri dikkate almak gerekir. En doğru Akustik Emisyon Testi’nin yapılabilmesi için, tüm bu gürültü kaynaklarının olmaması gerekir.
Akustik Emisyon testinde verilerin elde edilmesi, tankın cidarlarına yerleştirilen yüksek duyarlıktaki piezoelektrik sensörlerle sağlanır. Bu sensörler mekanik dalgayı, bir analog elektrik sinyaline dönüştürür. Elde edilen sinyal, ana cihazda dijital hale dönüştürülür ve ileriki aşamalarda özel bir yazılım ile işleme tabi tutulur.
Akustik Emisyon sinyal parametrelerinin (Genlik, enerji, yükselme zamanı, süre vb.) elde edilmesi, darbelerle (impuls) (“yayma sinyali”) ile gerçekleştirilir. Aynı yapı içerisinde birçok sensörün kullanımı, sinyalin yerini hesaplamak amacıyla sinyalin çeşitli sensörlere varış zamanı farklılıklarının kullanımına izin verir. Konum sonuçlarına ve/veya darbelerin sinyal parametrelerine (Genlik, enerji, vb.) dayalı olarak, hatalar dikkate alınıp tankların durumunun değerlendirilmesi yapılır.
Eğer bir kaçak olur ve bu kaçak, ortam gürültüsünün test sonuçlarını bozmaya başlayacak şekilde artmasına yol açarsa, kaçak problemi ortadan kaldırılıncaya kadar Akustik Emisyon’un izlenmesi durdurulur.
Akustik Emisyon Yöntemi’nde harici kaynak yoktur. Sinyal kaynağı malzemenin kendi içindedir. Yöntemde malzemenin pasif durumu ortadan kaldırılmakta, asıl enerji malzemeye yük uygulayarak verilmekte ve bu şekilde aktif duruma geçirilen akustik emisyon kaynakları ikincil bir enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Diğer tahribatsız muayene yöntemleri hataların geometrik şeklini algılarken, Akustik emisyon, hareketini algılar. Fakat akustik emisyon, bölgesel tarama yapmadan yapının bütünlük kontrolünü tek test ile yapabilir. Ayrıca diğer yöntemlerden farklı olarak test bölgelerinin tamamına ulaşım gerektirmez.
TÜV Austria şu anda, Vallen-Systeme GmbH tarafından üretilen AMSY-5 Yüksek Hızlı Akustik Emisyon Test Cihazı’nı kullanmaktadır. Test cihazı ile test yapılacak parçaya uygulanan gerilim sonucu, kaynaktaki ani hareket bir gerilim dalgası oluşturur. Yapıdaki yayılan dalgalar yüzeye yerleştirilen hassas bir piezoelektrik güç çeviriciyi uyartır. Akustik Emisyon izleme sisteminde, sinyalin ulaştığı ilk nokta algılayıcıdır. Bunu sırası ile ön yükselteç, süzgeç, güç yükselteci, sayıcılar, sinyal değiştirme ve işleme katı ile veri kayıt ve gösterim araçları izler. Malzemeye uygulanan gerilim artarsa bu emisyonlardan çok fazla miktarlarda üretilecektir. Yüzeye ulaşan zayıf titreşimlerin bir veya daha fazla algılayıcı vasıtasıyla alınıp yükseltilerek değerlendirilmesi yapılır. Akustik Emisyon sistemi test kaynaklarından gelen tüm sinyalleri algılar, bunların sayı ve dağılımlarını; gerilim, basınç, sıcaklık gibi bir ya da daha fazla test değişkeni ile ilişkili olacak şekilde kaydeder. Bu kaynakları sınıflandırılmasını ve konumlarının belirlenmesini sağlar.
Test duruşlarının ve sonuçlarının değerlendirilmesi EN 14584 Madde 8.1 ve 8.2’ye göre yapılır.